موضوع مقاله: گیاه اسارون

سهیلا رحمانی – هاجر کهندل 

---

نام علمی گیاه اسارون Asarum Europaesum  از تیره زراوندیان Aristolochiaceae    می باشدو نام های دیگر آن برباله، ازاروم ، تگر، رادیکس ، ازرائی ، سرانیون و بیزابول می باشند.

آس در اول اسم آسارون به معنی کثرت فایده است .

ماهیت گیاه اسارون :

 اسارون گیاهی بیخ گیاهی است ، پر گره ، دراز ، باریک ، کج و زردرنگ( پر رنگ) یا سفید مایل به زرد(کم رنگ). از زردچوبه باریک تر و قوی تر است. ثقیل الرایحه ( بوی شدید) و لذاع ( تند و سوزاننده) است. گیاهی منبسط بر روی زمین است . یعنی دارای ریزوم یا زمین ساقه می باشد. برگ های گیاه به شکل مایل به دایره و یا کلیه ای شکل می باشد.

گل اسارون بنفش و در زیر برگ قرار داردو شبیه به گل بنج است. فاقد جام ، زنگی شکل و منفرد می باشد. تخم اسارون مثل خسک دانه می باشد.

بخش دارویی اسارون بخش ریزوم و در مواردی برگ آن می باشد.

---

محل رویش:

اسارون، اردیبهشت ماه در جنگل ها و کوهستان ها، کنار نهرها و نقاط سایه دار مناطق معتدل اروپا و آسیا بطور خودرو می روید و بیشتر در کوه های روم و مصر و به قولی در کوه های همدان نیز می روید. وهمچنین در ایالات متحده کشت می شود.

---

طبیعت اسارون:

این گیاه در درجه دوم گرم و خشک قرار دارد. البته برخی آن را سوم گرم و دوم خشک نیز گفته اند.

---

فعل گیاه:

محلل ، ملطف ، مدر، مفتح و منقی دماغ و اعصاب ، معده ، طحال ، کبد و کلیه ها است. و همین طور مقوی معده بوده و نسیان امراض دماغی را از بین می برد. همچنین حیض آور است . باعث قوت و استحکام طحال و مثانه است و سنگ ها را دفع می کند. مقوی قوه باه است . نعوض آور می باشد. اگر همراه ادویه مناسب مصرف شود ، امراض  بارده ، رطبه دماغ مانند صرع ، لقوه ، فالج و تشنج امتلایی و همچنین خدر و سستی دماغ را برطرف می کند.

اگر همراه با ماء العسل مصرف شود مسهل قوی بلغم و سودا است. در بیماری های احتباس حیض و بند آمدن بول و همچنین در مرض عرق النساء یا وجع الورک ( سیاتیک) موثراست.

در درمان مشکلات مفاصل و نقرس سودمند می باشد ، مخصوصاً اگر به مدت دو ماه در آب انگور خیسانده شود.

خوشبو کننده دهان نیز می باشد.

برای ریه ها مضراست و حتماً باید با مصلح آن مصرف شود و یا بهتر است مصرف نشود.

دود اسارون جهت گریزاندن عقرب کاربرد دارد.

---

مصلح اسارون:

مصلح آن مویز است البته مویزی که در روغن بادام جوشانده شده باشد.

---

بدل اسارون:

زنجبیل و یا  وج  بدل اسارون است. یا ترکیب نصف واحد از اسارون و نصف دیگراز خلنجان.

وهمچنین ترکیب دیگری از نصف واحد اسارون و نصف دیگر وج استفاده شود.

---

مواد تشکیل دهنده اسارون:

ریزوم این گیاه حاوی مقادیری از ترکیبات متنوع است که مهم ترین آنها عبارتند از : اوژنول، آزارون، انواع سسکویی‌ترپن ها ، کافئیک اسید و فلاونوئیدها می باشند. اثرات خلط آوری ، شل کنندگی و تسکینی گیاه را به این ترکیبات نسبت می دهند.

---

نحوه استفاده:

به صورت دم کرده مقدار 2 گرم اسارون را در 150 سی سی  آب به مدت 20 دقیقه دم کرده و روزی 3 فنجان میل شود.

یا 5 گرم ریزوم گیاه ( ساقه های خوابیده زمینی) را کوبیده و با آب  و عسل میل شود که در این صورت مسهل می باشد.

یا 3  مثقال  اسارون در 5/2 لیتر آب انگور به مدت 2 ماه خیسانده شده ، صاف شود و چند روز میل شود.

مصرف خودسرانه دارو ممنوع است.

---

موارد منع مصرف:

در زمان بارداری ، شیردهی و کودکان زیر 4 سال ممنوعیت مصرف وجود دارد.

در سالمندان و افرادی که سابقه بیماری کبدی دارندباید با احتیاط مصرف شود.

عوارض:  عوارض خاصی تاکنون گزارش نشده است.

هشدار:

مصرف بیش از حد دارو مسمومیت زاست. مصرف زیاد آن باعث سوزش زبان ، التهاب معده و روده ، اسهال ، بثورات جلدی و نهایتاً فلج عضلانی می شود.

---

اقدامات لازم در صورت مسمومیت:

بستری کردن بیمار و کنترل علائم حیاتی ، خوراندن ذغال در صورت هوشیاری بیمار ، شستشوی معده و سرم درمانی .

---

 منابع :

• کتاب تحفه حکیم مومن تألیف محمدمومن تنکابنی
• اختیارات بدیعی تألیف حاجی زین العطار
• مخزن الادویه تألیف عقیلی خراسانی
• کتاب قانون بوعلی سینا، جلد2
• فرهنگ جامع گیاهان دارویی ، تألیف و ترجمه دکتر سید مهرداد مظفر

 

تهیه و تدوین:

سهیلا رحمانی – هاجر کهندل از دانشجویان دکترای طب سنتی موسسه پیشگامان طب سنتی ایرانیان، دانشگاه UTMA